Эйэлээх, нус-хас олоҕу аймаабыт, элбэх оҕону тулаайах дьылҕалаабыт Аҕа дойду Улуу сэриитэ хас биирдии саха ыалын олоҕун таарыйбыта, харах уутунан сууннарбыта. Ол курдук, мин хос эһэм уонна кини бииргэ төрөөбүттэрэ үһүө буоланнар, ол уоттаах сэриигэ саа-саадах тутан, Ийэ дойдуну көмүскээбиттэрэ, ытык иэстэрин чиэстээхтик төлөөбүттэрэ.
Мин хос эһэм Петров Александр Архипович Соһолоох диэн алааска Тааттыныскай нэһилиэгэр 1904 сыллаахха төрөөбүтэ. Кинилэр бииргэ төрөөбүт төрдүөлэр: Александр, Михаил, Гаврил уонна Мария. Кинилэр улаатан, киһи-хара буолан истэхтэринэ, Аҕа дойду сэриитэ буолар. Уолаттар үһүөн Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ кыттыбыттара. Хос эһэм Александр сэрии толоонуттан төннүбэтэҕэ. Кини 1942 сыллаахха бэс ыйыгар бэбиэскэ туппут. Оччолорго кини кэргэннээх, кыыс, уол оҕолоох эбит. Сэриигэ атааралларыгар олус аймана атаарбыттарын туһунан эбэбит кэпсиирэ. Хос эһэм Александр Архипович ити сыл ахсынньы 24 күнүгэр Ржев куорат анныгар кыргыһыыга киирэн, сураҕа суох сүппүтэ.
Онтон 1943 сыллаахха Михаил, Гаврил сэриигэ барбыттара. Гаврил Арҕаа фроҥҥа Витебскэй туһаайыыга кыргыһа сылдьан, хаҥас илиитин оскуолкаҕа быһа тэптэрэн, 1944 сыллаахха кулун тутар ыйга дойдутугар эргиллэн кэлбитэ.
Михаил Архиповиһы бэс ыйыгар 1943 сыллаахха Сэбиэскэй Армия кэккэтигэр ыланнар, сэриигэ илдьэ бараллар. Кини сулууспата Илин, Дальнай Восток байыаннай чаастарыгар саҕаланар. Байыаннай чааһа кинини 1944 сыллаахха младшай командиры бэлэмниир биир сыллаах үөрэххэ ыытар. Байыаннай бэлэмнэниини үчүгэйдик бүтэрэн, младшай сержант званиены ылар, бэйэтин чааһыгар отделение командирынан ананар. Сотору Япония империалистарын утары сэрии саҕаланар. Михаил Архипович саа-саадах тутан, өстөөҕү утары Маньчжурия сиригэр, Хайлар куораты ылыыга уонна Бархане диэн дэриэбинэни босхолооһуҥҥа кыттыыны ылар. Өстөөх бэринэн, сэрии кыайыынан түмүктэнэр. Михаил ити сыл от ыйыгар төрөөбүт дойдутугар Кыайыы өрөгөйдөөх төннөн кэлэр.
Ити курдук, биир ыалтан үс ини-бии уолаттар, уоттаах сэрии толоонугар хорсуннук кыргыспыттара, саха саллаатын күүстээх санаатын көрдөрбүттэрэ, биһиги дьоллоох олохпутун уһансыбыттара. Биһиги кинилэри өйдүү-саныы сылдьар ытык иэстээхпит.
Айыына Михайлова, 11 кылаас үөрэнээччитэ, Алампа аатынан Ытык-Күөл 1 №-дээх орто оскуолата
