В тылу ковали Победу

 
 
Годы жизни: 22.04.1922 - 05.09.2005

Романова Раиса Григорьевна 

(22.04.1922 - 05.09.2005)

 

                                                    Уйгулаах олохтоох, үтүөкэннээх дойдубут

                                                    Кэрэ киэҥ алаастардаах, эбэлэрдээх

                                                    Киэн туттар сайдыылаах Биэттэбит

                                                    Бар -дьоно, ыччата үрдүккэ дьулуһар

                                                    Байылыат олоҕун үлэнэн оҥорсор

                                                    Өбүгэ үгэһин куруутун умнубат.

        Биһиги ийэбит Агдаары алааска  төрдүс оҕонон күн сирин көрбүтэ. Ийэтэ Мария Найахыттан төрүттээх, аҕата Григорий Романов. Убайдара Николай, Игнатий, эдьиийэ Варвара. Ийэбит биир да кылаас үөрэҕэ суох, кэлин Ааҕар балаҕаҥҥа үөрэнэн илии баттыыр буолбут. Ааҕар балаҕаҥҥа улахан саастаах оҕолору мунньан Готовцев Яков Андреевич (Улахан Дьаакып) үөрэппит. Кэнники кинигэни, хаһыаты ааҕан дойду сонунун барытын билэ олорор буолбута. Киэһэ үлэлээн кэллэхпинэ, ол сонунун кэпсии тоһуйара.

        Ийэм 14 сааһыттан Жданов холкуоска ыанньыксытынан үлэтин саҕалаабыт. Оччотооҕуга ынаҕы күҥҥэ 3-4 ыыллара, оҕотун эмтэрэн иэттэрэн баран  ыыр эбиттэр. Ол аата ньирэйдэрин эмиэ бэйэлэрэ  көрөллөр, сайын күөххэ таҕыстахтарына араараллар. 18 сааһыгар огдообо киһиэхэ Готовцев Петр Игнатьевичка кэргэн тахсар. Ол саас Сэрии саҕаланан кэргэнэ Армияҕа барар . Күһүн уол оҕо төрүүр, Петя диэн ааттыыр. Оҕотун үлэлии сылдьан соҕотох көрөр, сүүрэн киирэн эмтэрэн тахсар, аһатар, оҕото тымныы балаҕаҥҥа сытааахтыыр. Оҕото арыый улаатар. Кыһынын 4-5 чааска туран оҕуһунан отун, уокка оттор маһын тиэнэрэ. Сэрии кэмигэр сут-кураан буолан, олус кытаанах олоҕу олорон, эдэрэ бэрт буолан тулуйдаҕа. 

         Бары да Кыайыы туһугар аҕыйах чаас утуйан, сынньанан үлэлээтэхтэрэ. Дьэ, кыайыы буолар, дьон-сэргэ үөрүү-көтүү буолан кыайыы Ыһыаҕын ыһаллар. Сэрии кэнниттэн үтүө үүнүүлээх сайын кэлэн, от, бурдук өлгөмнүк үүммүтэ. Хас эмэ сыл татым аһылыкка турбут ынах, сылгы бородууксуйата эбиллэн барбыта. Дьон да санаата көтөҕүллэн күүстээх үлэни үлэлииллэрэ. Көөнньөрбөнү дэлэйдик оҥорон элбэх үүтү ыыр буолбуттара. Судаарыстыбаҕа туттарыллыбыт үүт 40-50 бырыһыана бастакы суортааҕынан туттарыллар буолбута.

Ийэбит 36 сыл ыанньыксытынан үлэлээн, сааһыран  50 сааһыгар  ньирэй көрүүтүгэр көспүтэ. Саҥа төрөөбүт ньирэйи  ылан, кыра оҕо курдук бүөбэйдээн көрөн, аһатан  сайылыкка илдьэ тахсар. Кыһынын 7 ый ол борооннорун уотууга туруоран үчүгэй түмүктэрдээх буолбута. Күҥҥэ 400-500 грамм эбиллэри ситиһэн саас надбавкаҕа туттарыллар буолаллара. Сарсыарда эрдэ туран уолаттарын Ваняны, Сеняны күн аайы солбуйан илдьэ барар. Уолаттара көөнньөрбө оҥорон, аһатан кэлэн үөрэнэ барар этилэр.  Ньирэйи көрөр диэн чахчы дьаныардаах, баҕалаах, кыһамньылаах киһи үлэлиир үлэтэ. Холкуос, сопхуос  сүрүн баайа – сүөһүтэ, сылгыта этэҥҥэ туран, төрөлкөй төрүөҕү биэрэрин туһугар ветеринардар элбэх өрүттээх үлэни ыыталлара. Онтон биирдэстэрэ мин бииргэ үөрэммит дьүөгэм  Готовцева-Березкина  Екатерина Иннокентьевна үөрэҕин бүтэриэҕиттэн, олохтон туоруор дылы бэриниилээхтик үлэлээбитэ. Биригэдьиир, салалта барыта кыһаллар буолан ситиһии баар буоллаҕа...

Раиса Григорьевна 60 сааһын туолуор дылы илиитин араарбакка төрөөбүт–үөскээбит, дойдутугар үлэлээн дьэ сынньана барбыта. Элбэх оҕолоох ыал ийэтэ наар ыксалынан сылдьан ас астаан, барыларыгар таҥастарын тигэн, сууйан барытын успейдыыр да эбит. 9 оҕо, 22 сиэн, 42 хос сиэн, 3 хос-хос сиэннэрэ  кини аатын ааттатар ыччаттардаах, оло5ун салгыыллар. Сынньалаҥҥа олорон  саахымат ойуулаах дьыбаан, орон, олоппос сабыыларын  оҕолоругар, сиэннэригэр ааҕа тикпитэ. Биир саахымат көбүөрүн  Москва быыстапкатыгар илдьэ бара сылдьыбыттара. Төһөлөөх үтүлүгү, кээнчэни тикпитэ буолуой... Кэлин аймахтарыгар, табаарыстарыгар, дьүөгэлэригэр кытта тигэн бэлэхтиир этэ. Кини элбэх наҕараадалара, мэтээллэрэ  үлэтин сэмэй түмүгүн ситиһиитэ буолар. Үтүө киһи кэрэ олоҕу олорон 82 сааһыгар  күн сириттэн барбыта. 

       Улахан уол Петр Петрович Майа5а олорор,  Промкомбинат начальнигынан олорон пенсия5а тахсыбыта. Кэргэнэ Дегтярева Лидия Николаевна математика учуутала, кэлин Сбербаҥҥа экономистаабыта. Кинилэр  3 кыыстаахтар. Улахан кыыс Любовь Петровна, фельдшер үөрэхтээх, Майа балыаһатыгар,  кэргэнэ  Максимов Афанасий Дмитрьевич  АЗС-ка үлэлииллэр, 3 кыыстаахтар. Иккис кыыс Матрена Петровна Чурапчыга олорор, интернат-школаҕа повардыыр, кэргэннээх, 6 оҕолоохтор, 2 сиэннээхтэр, кэргэнэ Афанасий диэн. Кыра кыыс Лидия Петровна, үрдүк экономическай үөрэхтээх, Мэҥэ-Хаҥаластааҕы социальнай управлениеҕа специалист, кэргэнэ Варламов Иннокентий Александрович үрдүк үөрэхтээх, Сбербаҥҥа  инженер-программиһынан үлэлиир, 3 оҕолоохтор. Убайбыт сыанаттан түспэт ырыаһыт, үҥкүүһүт буолан сайын  Саха сирин делегациятыгар кыттан Турцияҕа бараары сылдьар.

Иккис оҕо Петр Петрович Найахы орто оскуолатыгар баран 10 кылааһы бүтэрбитэ. Суоппар үэрэҕин бүтэрэн Бороҕоҥҥо Райпоҕа водовозкаҕа үлэлии киирбитэ. Кини оскуолаҕа үөрэнэр сылларыттан  тустуунан дьарыктанан, кэлин Республикаҕа сэмэй ситиһиилэммитэ, 100 кг. ыйааһыҥҥа тустар  буолбута. Милиция буолуон  баҕарар  буолан, чугас доҕорунаан  Анатолий Сивцевтыын Жиганскайга  баран милицияҕа үлэлээн,   Омскайга үрдүкү милиция  үөрэҕэр бараары ,  харчы мунньуна барбыттара. Анатолий үөрэнэн полковник буола улааппыта. Биһиги убайбыт оһолго түбэһэн баара суоҕа 23 сааһыгар олохтон  туораабыта.                Үһүс оҕо Анна Петровна, үрдүк бухгалтер-аудит үөрэхтээх.Сааһын тухары бухгалтерынан үлэлиир. Үлэ уонна  социальнай сайдыы Министерствотыгар кылаабынай бухгалтер солбуйааччытынан, Республика племенной   үлэҕэ Департаменыгар, совхозтарга кылаабынай бухгалтерынан үлэлээн пенсияҕа тахсыбыта. Кэргэнэ Дьяконов Василий  Романович инженер-механик буолан  Хоту оройуоннарга ананан үлэлээбиттэрэ. Икки кыыс оҕолоохпут. Улахан кыыс Айталина Васильевна үрдүк үөрэхтээх, чааһынай тэрилтэлээх, кэргэнэ Николаев Николай Васильевич Бүлүүттэн төрүттээх. Экономическай  үрдүк үөрэхтээх, тутуу тэрилтэтигэр солбуйар директор. Үс оҕолоохтор, улахан уол Василий Николаевич үрдүк үөрэхтээх юрист, кэргэнэ Анна Владиславовна омук тылын учуутала. Билигин чааһынай тэрилтэҕэ үлэлииллэр, кыыс оҕолоохтор.    Кыра кыыс Евдокия Васильевна  үрдүк экономическай үөрэхтээх, МБУ дополнительного образования (Дворец детского творчества) городского округа (город Якутск) тэрилтэҕэ кылаабынай бухгалтерынан үлэлиир.  Икки уол оҕолоох. Улахан оҕото Александр Анатольевич үрдүк үөрэхтээх юрист, полиция сотруднига, кыра уол Кирилл СВФУ экономическай факультетын студена. 

        Төрдүс  оҕо Алексей Петрович, механик идэлээх. Кэргэнэ Матрена Дмитриевна Кэптэниттэн төрүттээх, үрдүк үөрэхтээх. Сааһын тухары оҕо  иитиитигэр үлэлиир. Уол, кыыс оҕолоохтор. Уол Петр Алексеевич  кэргэннээх, 3 оҕолоохтор. Кэскил хаһыат   үлэһитэ. Кэргэнэ Марианна  Николаевна Үөһээ-Бүлүүттэн төрүттээх. Кыыс Рада  Алексеевна үрдүк үэрэхтээх экономист, Росгострах ипотечнай страховой компания менеджера, кыыстаах. 

        Бэһис оҕо Иван Петрович, үрдүк үөрэхтээх зоотехник, экономист. Совхозтарга директорынан, оройуон тыатын хаһаайыстыбатын управлениетын начальнигынан, Улуус администрациятын солбуйар баһылыгынан, Республика тыа хаһаайыстыбатын Министерствотын Департаменын начальнигынан үлэлээн пенсияҕа тахсыбыта. Кэргэнэ Наталья Васильевна Сунтаартан төрүттээх, үрдүк экономическай үөрэхтээх. Улуус администрациятыгар статотдел начальнига. Кинилэр үс оҕолоохтор.  Улахан кыыс Розалия Ивановна үрдүк үөрэхтээх экономист-бухгалтер. ГКУ Центр финансового сопровождения системы образования и науки РС(Я), отдел консолидированной отчетности, бухгалтер . Кэргэнэ Константинов  Николай  Николевич Бүлүүттэн  төрүттээх, үрдүк экономическай  үөрэхтээх,  старшай научнай сотрудник лаборатории инновационной экономики недропользования Научно-исследовательского института  региональной экономики  Севера СВФУ им. М.К.Аммосова. Кинилэр уол, кыыс оҕолоохтор. Уол Александр Иванович  юрист үөрэхтээх, Ассоциация  кинематографистов  (Якутская  республиканская сеть) менеджер, кыыс оҕолоох. Кыра кыыс Сайыына  Иркутскайдааҕы научно-исследовательскай техническай университет 4 куурсун  студентката.

Алтыс оҕо Семен Петрович механик үөрэхтээх, нэһилиэккэ бастакы бааһынай хаһаайыстыбаны  тэринэн  ынах сүөһү, сылгы  ииттэн олорор. Кэргэнэ Ульяна Егоровна үрдүк үөрэхтээх. Сааһын тухары оройуоннааҕы балыыһаҕа медсестранан  үлэлиир. Үс кыыс оҕолоохтор. Улахан кыыс Раиса Семеновна үрдүк үөрэхтээх бухгалтер. Республика доруобуйа харыстабылын Министерствотыгар бухгалтер, кэргэнэ Антонов Афанасий Анатольевич   Ньурбаттан  төрүттээх, ООО Рыбная лавка үлэһитэ. Иккис кыыс Анна Семеновна бухгалтер үөрэхтээх, 4 оҕолоох, Тааттаҕа олороллор. Кэргэнэ Мурунов Афанасий Константинович, үрдүк үөрэхтээх экономист. Үһүс кыыс Юлия  медицинскай институт 3 куурсун студентката.

Сэттис оҕо Михаил-игирэ аҥара, Депутатскайга олорор, Белаз массыынаҕа суоппардаан пенсияҕа тахсыбыта. Кэргэнэ Марина фельдшер үөрэхтээх, оҕо балыыһатыгар үлэлиир. Үс оҕолоохтор, 5 сиэннээхтэр.

Ахсыс оҕо Игнат-игирэ аҥара, эмиэ суоппар, билигин Сахалес тэрилтэҕэ үлэлиир. Кэргэннээх, 3 оҕолоох, 4 сиэннээх.

Тохсус оҕо Раиса Петровна, Майаҕа олорор, үрдүк үөрэхтээх, «Туймаада-Нефть»  үлэһитэ, кэргэнэ  Яковлев Василий Васильевич электрик, билигин пенсияҕа олорор. Үс оҕолоохтор. Улахан уол Сергей үрдүк үөрэхтээх инженер-механик. Кэргэннээх, 3 оҕолоох. Иккис уол Алексей үрдүк үөрэхтээх, чааһынай тэрилтэлээх. Кэргэннээх, 3 оҕолоох. Кыыс Туйаара үрдүк  үөрэхтээх, аптека фармацева.

 Ахтыыны суруйда кыыһа Анна Петровна, Саха республикатын тыатын хаһаайыстыбатын  ветерана  (Почетный знак)

Хатас олохтооҕо                                                           03.03.2020 с.

ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ